Από τις γειτονιές της Λευκωσίας στο Παρίσι: Ο Νικόλας Κυρίλλου μάς μιλά για την καλλιτεχνική του πορεία

Η αγάπη για την τέχνη υπήρχε πάντα στη ζωή του Νικόλα Κυρίλλου, από τις γειτονιές της Λευκωσίας όπου μεγάλωσε, μέχρι τις σχολές καλών τεχνών της Λυών και του Παρισιού, όπου διαμόρφωσε την καλλιτεχνική του ταυτότητα. Σήμερα, ζώντας και δημιουργώντας ανάμεσα σε Παρίσι και Κύπρο, ο Νικόλας συνδυάζει τη γλυπτική, τα πολυμέσα και τη φωτογραφία σε ένα πολυδιάστατο καλλιτεχνικό έργο που εξερευνά τη μνήμη, την ιστορία και όχι μόνο. Με μια ξεχωριστή προσέγγιση που στηρίζεται στην μνήμη, στην άμεση επαφή με την ύλη και τη λεπτομερή έρευνα, ο Νικόλας μάς μιλά για την μέχρι σήμερα πορεία του.

Νικόλα μου, πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη γλυπτική και τη φωτογραφία, και πώς εξελίχθηκε η πορεία σου μέχρι σήμερα;
Η αλήθεια είναι πως όταν ήμουν μαθητής στην Κύπρο, στο εργαστήρι τέχνης Ήλιος πιο συγκεκριμένα, και κατά τα πρώτα μου δύο χρόνια στην Γαλλία, ασχολούμουν περισσότερο με την ζωγραφική και το σχέδιο. Όταν όμως ήμουν στο τρίτο έτος των σπουδών μου, κάπως απρόσμενα θα έλεγα, ανακάλυψα ένα τεράστιο ενδιαφέρον για διάφορες τεχνικές που αφορούν την χύτευση γύψου και πηλού. Και κάπως έτσι, ξεκίνησα να φτιάχνω τρισδιάστατες φόρμες από γύψο και ξύλο τις οποίες κρέμαγα στον τοίχο, μέχρι που αποφάσισα να σταματήσω να τις αντιμετωπίζω σαν μονοδιάστατες επιφάνειες και να ασχοληθώ με όλες τις πλευρές.

Η φωτογραφία παραμένει μέχρι και σήμερα ένα σημαντικό μέρος της πρακτικής μου το οποίο συνήθως εξυπηρετεί ένα ερευνητικό σκοπό. Αποφεύγω να φωτογραφίζω ανθρώπους και πρόσωπα και συγκεντρώνομαι σε αρχιτεκτονικά στοιχεία και τοπία γεωπολιτικής σημασίας. Το αρχείο φωτογραφιών είναι και μια πηγή έμπνευσης για την τρισδιάστατη μου δουλειά η και για τις εγκαταστάσεις βίντεο. Μερικές από αυτές τις φωτογραφίες επιλέγω να τις εκθέσω σε συνθέσεις πάνω σε γυαλί, φθαρμένες, την μια ανάμεσα στην άλλη. Η διαφάνεια και η διαγραφή πληροφοριών θέτουν τα ερωτήματα της μνήμης των στρωμάτων της ιστορίας μιαs περιοχής καθώς και το πως αυτά ανακατασκευάζονται στον εκθεσιακό χώρο.

Στο βιογραφικό σου αναφέρεις ότι τα έργα σου είναι εμπνευσμένα από την γεωπολιτική κατάσταση στην Κύπρο. Πώς αντανακλάται αυτό στις δημιουργίες σου;
Μεγαλώνοντας στις ακριτικές περιοχές της Λευκωσίας, από μικρή ηλικία ήμουν όπως και οι περισσότεροι κάτοικοι αυτών των περιοχών σε συνεχή επαφή με την Νεκρή ζώνη. Η θέα των φυλακίων και των στρατιωτών, και των δύο πλευρών, ήταν μια καθημερινή συνήθεια και σαφώς, με επηρέασε εικαστικά – από την πρώτη κιόλας στιγμή που ξεκίνησα να ετοιμάζω το πορτφόλιο μου μέχρι και σήμερα. Μέσα από τη δουλειά μου προσπαθώ να εκφράσω τις δικές μου παρατηρήσεις και συναισθήματα που μου δημιουργεί  αυτό το περιβάλλον, το οποίο δεν είναι μόνο κυπριακό. Τα στοιχεία όπως ο γαιόσακος, το παράθυρο, η πόρτα, το μπαλκόνι αλλά και η ίδια η επιφάνεια ενός τοίχου, είναι σημαντικά σύμβολα που διηγούνται την ύπαρξη μιας ένωσης – μιας ένωσης χώρων και κατά συνέπεια ανθρώπων. Το ερώτημα που θέτω συχνά στη δουλειά μου είναι το τι γίνετε με την πίσω πλευρά, τι γίνετε με το από μέσα, τι φαίνεται και τι δεν φαίνεται και γιατί, που είναι τα ίδια ερωτήματα που θέτω και για τον τόπο μου. Η ανακατασκευή της μνήμης, σαν αρχαιολογικά ευρήματα, είναι επίσης ένα θέμα που με απασχολεί έντονα ως νέο καλλιτέχνη – εφόσον μεγαλώνομε με μια δοσμένη μνήμη για τη χώρα μας και λαμβάνοντας υπόψη πως η γενιά, με τις μνήμες και τραύματα – η γενιά που έζησε το νησί μας ενωμένο, δεν θα ζει για πάντα. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να θέτουμε ερωτήματα και να αναζητήσουμε την δική μας ταυτότητα και να ξεφυλλίζουμε τα στρώματα που την αποτελούν.

Ως ένας νεαρός -ηλικιακά- καλλιτέχνης, έχεις αντιμετωπίσει δυσκολίες; Είναι στο πλάνο σου να επιστρέψεις μόνιμα στο νησί μας;
Πιστεύω δυσκολίες υπάρχουν παντού, όχι μόνο για ένα καλλιτέχνη αλλά γενικότερα και για κάθε νέο που τελειώνει τις σπουδές του και βρίσκεται στην αρχή της καριέρας του. Εγώ, είχα την τύχη να έχω μέχρι και σήμερα την απόλυτη υποστήριξη από τους γονείς μου, αλλά και από τους καθηγητές μου, και τους ευχαριστώ άπειρα. Η αλήθεια, ωστόσο είναι, πως μεγαλώνουμε σε μια χώρα που συχνά η ενασχόληση με τον πολιτισμό δεν ενθαρρύνεται ιδιαίτερα. Έτσι, πολλοί νέοι δεν πραγματοποιούν ποτέ τα αληθινά τους όνειρα. Τώρα βρίσκομαι στο εξωτερικό και μπορώ να εργάζομαι καλλιτεχνικά πολύ περισσότερο απ’ ότι αν βρισκόμουν στον τόπο μας. Δυστυχώς οι ευκαιρίες για συμμετοχή σε εκθέσεις, η αγορά της τέχνης αλλά και η στήριξη και η πρόνοια για νέους καλλιτέχνες από κυβερνητικούς ή και ιδιωτικούς οργανισμούς στην Κύπρο, δεν συγκρίνονται -τη δεδομένη στιγμή τουλάχιστον- με το επίπεδο της δυτικής Ευρώπης, αν και υπάρχει μια εξέλιξη. Επίσης και η αγορά εργασίας, όπως και η εύρεση χώρου εργασίας στην Κύπρο είναι πολύ περιορισμένα. Και για να απαντήσω στο άλλο σας ερώτημα, θεωρώ πως δύσκολα θα επέστρεφε από το εξωτερικό ένας νέος καλλιτέχνης/ιδα στην αρχή της καριέρας του, στην Κύπρο, αφού το ρίσκο είναι μεγάλο.

Ποιος θεωρείς πως ήταν ο σημαντικότερος σταθμός της πορείας σου μέχρι σήμερα;
Από τους πιο σημαντικούς σταθμούς της ζωής μου, ήταν σίγουρα η μετακόμιση και η ολοκλήρωση των σπουδών μου στην Γαλλία, και ιδιαίτερα στο Παρίσι ενώ ένας άλλος σημαντικός σταθμός ήταν το προηγούμενο μου residency στο Μεξικό – αμέσως μετά τις σπουδές μου. Πέρασα σχεδόν δύο μήνες σε αυτή την χώρα με έντονο πολιτισμικό και πολιτικό προσκήνιο, λαμβάνοντας μέρος στο πρώτο πρόγραμμα συνεργασίας του Δημοτικού Κέντρου Τεχνών Λευκωσίας – ίδρυμα Πιερίδη και του Fundacion Casa Wabi στο Πουέρτο Εσκοντίδο του Μεξικού. Εκεί είχα την ευκαιρία να γνωρίσω  και να συνεργαστώ με άλλους και πολύ ταλαντούχος καλλιτέχνες και να δημιουργήσω ένα έργο εμπνευσμένο από τα χειροποίητα παραδοσιακά κεραμίδια που κατασκευάζονται στην περιοχή.

Πριν από δύο χρόνια και ενόσω ήσουν φοιτητής στο Παρίσι, κάνατε μια έκθεση με το ατελιέ  Ύλης και Χώρου η οποία φιλοξενήθηκε στις αίθουσες του μουσείου του Λούβρου. Πώς αισθάνθηκες για το γεγονός;
Η συγκεκριμένη έκθεση ήταν το αποτέλεσμα μιας έρευνας των τριών βασικών ατελιέ γλυπτικής (Χύτευσης και γύψου, Επεξεργασίας πέτρας και Ψηφιδωτού) σε συνεργασία με τους αρχαιολόγους των ελληνικών αιθουσών του μουσείου του Λούβρο. Η έκθεση διήρκησε περίπου δύο μήνες και συμμετείχαν περίπου 13 άτομα, ενώ να σας πω ότι το έργο σήμερα φιλοξενείται προσωρινά στην πρεσβευτική κατοικία της Κύπρου στο Παρίσι. Ήταν σίγουρα μεγάλη τιμή αλλά και ευθηνή για μένα το να με επιλέξουν για αυτή την έκθεση και να έχω την ευκαιρία να εκθέσω ένα έργο μου στις αίθουσες αυτού του μεγαλειώδες μουσείου. Βέβαια, δεν μπορούμε να παραλείψουμε να θέσουμε και το ερώτημα της έκθεσης ξένων ιστορικών αντικειμένων από τα μεγάλα μουσειακά ινστιτούτα του δυτικού κόσμου, και τι λέει αυτό για τις δική μας μετα-αποικοιακή ιστορία, εφόσον η έκθεση έγινε σε μια ελληνική αίθουσα αλλά σε ένα γαλλικό μουσείο…

Η παραμονή σου στο Παρίσι έχει επηρεάσει και την καλλιτεχνική σου ματιά;
Πιστεύω ότι η φυσική απόσταση βοηθάει να αντιμετωπίσεις ποιο σφαιρικά ένα θέμα το οποίο σχετίζεται άμεσα με την ταυτότητα σου. Έτσι μπορείς να αποκοπείς από διάφορες επιρροές και να συγκρίνεις καταστάσεις για να σχηματίσεις την δική σου άποψη. Επίσης, το να είσαι περιτριγυρισμένος από τόσα ερεθίσματα είναι εντυπωσιακό, απαραίτητο και ταυτόχρονα μια ανακούφιση γιατί ξέρεις πως έχεις ην ευκαιρία να βλέπεις συνεχώς καινούργια πράγματα. Επιπλέον, στη σχολή καλών τεχνών έχω δουλέψει πλάι σε σπουδαίους  καλλιτέχνες με αποτέλεσμα να μπορώ να ανακαλύψω διάφορες τεχνικές και να έχω χώρο για πειραματισμό και εξερεύνηση.  

Αυτή την στιγμή βρίσκεσαι στην Γκάνα για ένα project σε συνεργασία με το XARKIS. Μίλησέ μας γι’ αυτό.
Το προτζεκτ ονομάζετε Contested Desires Constructive Dialogues και έχει ως στόχο τη μελέτη της μετααποικιακής σύνθετης κληρονομιάς και τα πολιτικά προσκήνια στην Ευρώπη και τις υπόλοιπες χώρες. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που λαμβάνω μέρος σε αυτό το διεθνές πρόγραμμα διάρκειας τριών χρόνων. Το πρότζεκτ περιλαμβάνει περίπου 12 συνεργάτες (μουσεία, ιδρύματα και οργανισμούς) από διάφορες χώρες καθώς και συνολικά 22 καλλιτέχνες. Από την Κύπρο λαμβάνουν μέρος το D6EU και το XARKIS που είναι υπεύθυνο για την εποπτεία και οργάνωση της δικής μου συμμετοχής. Ο κάθε καλλιτέχνης θα διεκπεραιώσει 4 ταξίδια για residencies και workshops ενώ τον επόμενο χρόνο όλοι οι συμμετέχοντες θα έρθουν στην Κύπρο για το τελευταίο κεφάλαιο του προγράμματος,  το XARKIS Festival. Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στην Γκάνα για ένα μήνα, φιλοξενούμενος στο Nubuke Foundation, δουλεύοντας με ντόπιες κεραμίστριες και καλλιτέχνες.

Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;
Ελπίζω να έχω την ευκαιρία σύντομα να παρουσιάσω μια πιο ολοκληρωμένη μορφή της δουλειά μου τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Γαλλία!